Jak pomóc bliskiej osobie w depresji czyli jak mądrze wspierać ?

Po pierwsze należy zrozumieć czym jest ta choroba. Poznać jej symptomy, zrozumieć jak wpływa na chorego i jak go może zmieniać. Nie należy się dziwić, że logiczna argumentacja nie przynosi efektów. Osoba chora na depresję inaczej postrzega świat, siebie a także ciebie. Możesz mieć wrażenie, że Twój bliski zmienił się, ma zupełnie inne możliwości, wytrzymałość, motywację, sposób komunikacji, reakcje oraz tryb dnia. I masz rację. Osłabienie fizyczne chorego nie jest jego lenistwem czy brakiem odpowiedzialności. Jest ono rzeczywiste i dlatego osobom w stanach depresyjnych trudno wstać rano z łóżka. Pocieszanie i mobilizowanie słowami „weź się w garść“, „samo przejdzie“, „nie przejmuj się“, „uśmiechnij się“ jest niewskazane i przynosi skutek odwrotny. Buduje bowiem emocjonalny mur, a poczucie wyobcowania chorego pogłębia się. Co więc robić?

1. Spojrzeć prawdzie w oczy.

Udawanie, że nic się nie dzieje to droga donikąd. Depresja to poważna choroba, którą trzeba leczyć, a droga do zdrowia i poprawy samopoczucie będzie prawdopodobnie długa. Jest to jednak choroba uleczalna, więc warto pamiętać, że droga ta ma swój kres. Ważne, aby w rodzinie chorego wszyscy wiedzieli na czym polega jego niedyspozycja i dolegliwości. Zwłaszcza dzieci, które w sytuacjach dla siebie niezrozumiałych mają tendencję do przypisywania winy sobie. Lepiej, żeby wiedziały o chorobie mamy czy taty niż postrzegały siebie jako przyczynę złego samopoczucia rodzica. 

2. Namawiać na kontakt z specjalistą i wspierać w podjęciu terapii.

Pomaganie osobie w depresji jest zajęciem niezwykle wyczerpującym i nie spowoduje wyleczenia Twojego bliskiego. Niezależnie od tego jak dobre są Twoje intencje i jak wielkie będzie Twoje poświecenie nie zastąpi to porady lekarza psychiatry lub psychoterapeuty. Mądra pomoc polega na rozeznaniu się w dostępności specjalistów a także przyjęciu niechęci czy nawet złości ze strony bliskiego, któremu może nie spodobać się pomysł. Wciąż dla wielu osób korzystanie z pomocy specjalistów od zdrowia psychicznego to wstyd i słabość. W rzeczywistości jest dokładnie odwrotnie. Świadczy o dojrzałym podejściu do samego siebie i swoich problemów. Możesz powiedzieć:“ Martwię się o Ciebie, widzę, że coraz gorzej się czujesz. Chciałbym/abym, aby porozmawiał z Tobą lekarz i pomógł odzyskać Ci zdrowie“.

3. Motywować adekwatnie do możliwości, być dostępnym i cierpliwym.

Motywować adekwatnie do możliwości to przede wszystkim okazywanie zrozumienia. Można to robić poprzez uważne słuchanie, przywoływanie przykładów znanych osób, które publicznie mówiły o swojej depresji i o tym jak wyzdrowiały a także poprzez wspierające komunikaty. Np zamiast mówić „Ogarnij się“ lepiej powiedzieć „Widzę, że trudno Ci się zmobilizować“, zamiast „Musisz się ruszać“ lepiej powiedzieć „Może poszlibyśmy na krótki spacer, chętnie Ci potowarzyszę“. Zrozumienie, wsparcie i swoją bliskość okażesz także chwaląc i ciesząc się z przejawów aktywności chorego, nawet tych bardzo małych. Np „Cieszę się, że wstałeś dzisiaj i pomogłeś mi w przygotowaniu obiadu“, „Fajnie, że mogliśmy razem obejrzeć film, cieszę się.“

4. Niezwłocznie interweniować przy zagrożeniu życia.

Jeżeli bliska Ci osoba przejawia myśli i tendencje samobójcze, jest wycieńczona czy też targnęła się na swoje życie natychmiastowa pomoc lekarska jest koniecznością. Także wtedy, gdy chory staje się agresywny, odmawia przyjmowania leków a jego stan wyraźnie się pogarsza. Taki stan wymaga specjalistycznej opieki psychiatrycznej.

Myśli samobójcze występują w depresji znacznie częściej niż się przypuszcza, wielu chorych nie mówi o tym. Ryzyko tendencji samobójczych u Twojego bliskiego wyraźnie wzrasta jeśli zauważysz co najmniej 2 niepokojące sygnały z poniższej listy:

- podejmowanie już wcześniej prób samobójczych

- posiadanie w rodzinie bliskiego, który popełnij samobójstwo

- intensywne zainteresowanie tematem śmierci

- sporządzenie w ostatnim czasie testamentu

- mówienie wprost o samobójstwie

- finalizowanie ważnych spraw (np zamykanie firmy, spłacanie długu)

- bycie w intensywnej żałobie po śmierci kogoś bliskiego 

5. Nie zapomnij o sobie. 

Wspieranie i pomaganie osobie cierpiącej z powodu depresji powoduje, że niemal cała nasza uwaga i myśli krążą wokół chorego i szukaniu sposobów jak mu pomóc. Łatwo zapomnieć wtedy o sobie. To naturalne, że może pojawić się wtedy wyczerpanie, narastająca frustracja i poczucie niesprawiedliwości, że wszystko spadło na Twoją głowę. Pojawia się też poczucie winy i bezsilność. Łatwo wtedy o zachwianie proporcji między pomaganiem i przejmowaniem odpowiedzialności za osobę chorą a troską o własne życie i potrzeby. Być może to dla Ciebie bardzo ważne, aby w pierwszej kolejności zajmować się chorym. I oczywiście tak jest, że Twój bliski potrzebuje pomocy, jednakże doprowadzenie siebie do granic wytrzymałości i całkowite wyeksploatowanie w niczym mu nie pomoże. Pamiętaj więc o sobie, o czasie na regenerację i zaangażowaniu innych osób w pomoc jeśli to konieczne.